පිංවත ඉඩදෙන්න ලෝකයට නිදහසේ ගලාගෙන යන්න. ඇස, කන, නාසය, දිව, ශරීරය, මනස කියන්නේ ලෝකය යැයි බුදුරජාණන් වහන්සේ දේශනා කරනවා. සළායතනයන් සෑදී ඇති පඨවි, ආපෝ, තේජෝ, වායෝ, සතරමහා ධාතුවට තම මව්පිය උරුමය වන ජරා, ව්‍යාධි, මරණයන් කරා නිදහසේ ගලාගෙන යන්න ඉඩදෙන්න. පිංවත් ඔබ නුවණින් දකින්න, අතීතයේ වැඩසිටිය උතුම් රහතන් වහන්සේලාගේ සළායතනයන් නිදහසේ පිරිනිවීම දක්වාම ජරා, ව්‍යාධි, මරණයන් කරා ගලාගිය අපූරුව. ඒ සළායතනයෝ ලෝකය උපාදානයන්ගෙන් ඇවිළුවේ නැහැ. ඒ උතුම් ජීවිත ඵස්සය ළඟ විඳීම් වලින් තොරව නිදහසේමයි ගලාගෙන ගියේ. ඵස්සය දක්වා ඒ උතුම් ජීවිත අයිති පටිච්චසමුප්පන්න අතීත සංස්කාරයන්ට. රහතන් වහන්සේලාගේ අධ්‍යාත්මික රූපය, පටිච්චසමුප්පන්න විඤ්ඤාණය, අතීත සංස්කාරයන්ගේම ඵලයෝය.
පිංවත අපේ අතීත සංස්කාරයෝ, ඵස්සය ළඟ ඇලීම් සහ ගැටීම් සමග පිස්සු නටනවා නේද. අපි ඵස්සය ළඟ පිස්සු නැටුවොත්, විඳීම් වල ගිනි රස්නයෙන් නැවත නැවතත් සංස්කාර වතුර මුට්ටිය රත්වේවි. සංස්කාර වතුර මුට්ටිය රත්වෙද්දි, සීතලටත්, ඌෂ්ණයටත් එකසේ ඔරොත්තු දෙන පටිච්චසමුප්පන්න විඤ්ඤාණය, රත්වෙන වතුර මුට්ටියෙත් ශීතල අත්විඳින්නේ, කුසල් සහ අකුසල් සංස්කාරයන්ගේ ඇස්බැන්දුම නිසාමය. ජනවහරේදී රත්වෙන වතුර මුට්ටියේ කකුළුවන් දැඟළුවාට, විඳීම් වලින් රත්වෙන සංස්කාර වතුර මුට්ටියේ අපි සැපයි, සැපයි කියමින් රූපයේ සහ කාමයේ ආශ්වාදයන් ලබමින් අපි පිස්සු නටන්නේ, සටකපට විඤ්ඤාණයේ, මැජික් මොළය නිසාමය.
පිංවත් ගිහි පිංවතුන්ලාට නිවාස, ඉඩකඩම්, වතුපිටි, මිල මුදල්, යානවාහන වැනි අප්‍රමාණ වත්කම් දේපළ තිබෙනවා. මේවා පෙර පිනේ ඵලයන්මයි. උතුම් සංඝ සමාජයේ භික්ෂූන් වන අපගේ වත්කම් බවට පත්වෙන්නේ, උතුම් සුපටිපන්න ගුණයයි, උජුපටිපන්න ගුණයයි, ඥායපටිපන්න ගුණයයි, සාමීචිපටිපන්න ගුණයයි. සංඝ සමාජය සතු මේ වත්කම් නිසාම, සංඝ සමාජය ලබන ආදායමක් තිබෙනවා. ඒ ආදායම තමයි, බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ශ්‍රාවකයින් වන අපි ගමකට, නගරයකට, දුර බැහැරක සිට වැඩියත්, නොදන්වා ආරාධනයකින් තොරව වැඩියත්, පිංවත් ගිහි ජනතාව අපිට ශ්‍රද්ධාවෙන් ගෞරවයෙන් අග්‍රම දෙය, ප්‍රණීතම දෙය, පිරිසිදුම දෙයින්, සිව්පසයෙන් පූජා පවත්වනවා. මහා සංඝරත්නය වන අපිට සම්මා දිට්ඨියට පත්වූ දෙවියන්, බ්‍රහ්මයන් පවා දොහොත් මුදුන්දී වන්දනා කරනවා. ශ්‍රද්ධාවෙන්, ගෞරවයෙන්, කර්මය කර්මඵල විශ්වාසයෙන් අවම දෙයක් වගාකරලා, ඉහළම ගුණාත්මක අස්වැන්නක් ආයුෂ, වර්ණය, සැපය, බලයක් ලබාගත හැකි සශ්‍රී කම පුණ්‍ය කෙත වෙනවා. බලන්නකො සංඝ සමාජයේ අපේ වත්කම් සහ ඒ වත්කම් හේතුවෙන් අපි ලබන ආදායම් මොනතරම් නම් ගාම්භීරද කියලා.
සංඝ සමාජය සතුවිය යුතු මේ ගාම්භීර වත්කම් සහ ආදායම් නිසාම, අතීතයේ වැඩසිටිය පුංචි චුල්ලපන්තක සාමණේර ගැන, නිග්‍රෝධ, සෝපාක පුංචි සාමණේර ස්වාමීන් වහන්සේලා ගැන, නගරයේ කසළ ශෝධනය කළ සුනීත උත්තමයන් ගැන, වසර දෙදහස් හයසියයක් ගෙවිලත්, අදත් අපි, ඒ උතුම් ජීවිත ගැන කතා කරනවා. ඒ ගුණයන් අපේ මතකයෙන් මැකීයන්නේ නැහැ. අපි අපවත් වුණත් ඒ උතුම් ජීවිතයන් ගැන මතකය, ඊළඟ පරම්පරාවන් දක්වාත් ජීවත් වෙනවා. ධර්මය ලෝකයෙහි බබළනවා, අධර්මය ඉක්මනින් ලෝකයෙන් අමතක වී යනවා. පුංචි සෝපාකගේ උතුම් ජීවිතය මේ නිමේෂයේදිත් අපිට සිහිපත්වුනත්, අපි අපවත්වුණොත්, ලෝකයාට අපේ මතකය අවදිවෙන්නේ, පිං අනුමෝදන් කිරීමේ පිංකම සඳහා පමණක්මයි. සමාවෙලා සිහිනුවණින් බලන්නකෝ, අපේ වත්කම් සහ අපි ලැබූ සැබෑ භික්ෂු ආදායම්වල දුර්වලභාවය. ධර්මය ලෝකයේ බබළනවා. අධර්මය, ඉක්මනින්ම ලෝකයෙන් මැකී යනවා.
බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ශ්‍රාවකයෙක් මේ වියරු පංචඋපාදානස්කන්ධ ලෝකයේදී ලබන සැබෑම ගෞරවය වෙන්නේ, සැබෑම පදවිය තනතුරු වෙන්නේ, සැබෑම ඇගයීම වෙන්නේ කුමක්ද කියලා ඇසුවොත් පිංවත් ඔබ කුමක්ද කියන්නේ. සංඝ සමාජයේ අපි ලබන ශ්‍රේෂ්ඨම මිල කළ නොහැකි වන්දනීය ඇගයීමක් තිබෙනවා. පදවියක්, තනතුරක් තිබෙනවා. යම් භික්ෂුවක්, බුදුරජාණන් වහන්සේගේ පාංශකූල සිවුරු කොන අල්ලාගෙන, බුදුරජාණන් වහන්සේ තබන පියවරට පසුපියවර තබමින්, බුදුරජාණන් වහන්සේගේ නික්ලේෂි හද මඬලින් වෑහෙන ආර්ය ශීලයේ, ආර්ය සමාධියේ, ආර්ය ප්‍රඥාවේ, ආර්ය ඥානදර්ශනයන්ගේ, ආර්ය විමුක්තියේ නික්ලේෂි පහස විදර්ශනාත්මකව ලබමින්, සංඝ සමාජයේ අපි ජීවත්වේද, එය මේ උතුම් සම්මා සම්බුද්ධ ශාසනයේ භික්ෂුවක් ලබන උත්තරීතරම, භාග්‍යවන්තම තනතුරයි, පදවියයි, ඇගයීමයි. මේ උතුම් තනතුරු අපිට පිරිනමන්නේ කෙලෙස් සහිත ලෝකයා විසින් නොව, උතුම් ජීවමාන ශස්තෘන්වහන්සේ වන ධර්මවිනය විසින්මයි.
අපි මේ යන්නේ කොයිබටද? යන්නන්වාලේ යන ගමනක්ද? අපිම වැපුරූ අවිද්‍යාවේ අස්වැන්න යන්ත්‍රානුසාරයෙන් නෙළාගන්නා දිශාවටද රූප, වේදනා, සංඥා, සංස්කාර, විඤ්ඤාණයෝ අට්ටි ගසා භවගිණුම්වල තැන්පත් වෙද්දී, තැන්පතු ධනයට පොලී මදි යැයි, අවිද්‍යාවටම පක්ෂව පෙළපාලි යන අපි තාමත් සුන්දර බෞද්ධයෝය.
අනාගත පංචඋපාදානස්කන්ධ ධර්මයෝ නිත්‍යයි, සැපයි, සුභයි වශයෙන් සෙනෙහසින් වැළඳගෙන, අපි සියල්ලෝම තෘෂ්ණාවේ කරවටක් ගිලී සිටියත්, පෙර සංස්කාරයන් නිසාම තාමත් අපේ හුස්ම වැටෙනවා. තෘෂ්ණාවේ බර තව වැඩිවුණොත්, අපිව සැපය අතුරුදහන් වූ ලෝකවල ගිලීයන්න පුළුවන්. මෙය සටහන් තබන භික්ෂුව, සියල්ලටම වඩා සතර අපායට බයයි. සවසට පැන් පහසුවෙන්න වතුර මුට්ටිය උණුකරන කොට, වතුර මුට්ටියේ නටන උණුවතුර දකිද්දී, භික්ෂුවට සිහිපත්වෙන්නේ නිරයේ ක්ෂාරෝධක නදියයි. කැලයේ එක යායට තිබෙන පතොක් පඳුරු දකිද්දී, භික්ෂුවට සිහිපත් වෙන්නේ නිරයේ හිඹුල් වනයයි.
බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ශ්‍රාවකයන් වන අපි තෙරුවන්ගේ ආත්මගරුත්වය ආරක්ෂාකොට තබන්න ඕනේ. එවිටයි අපේ ආත්මගරුත්වය රැකෙන්නේ. භික්ෂූන් වන අපි උතුම් තෙරුවන්ගේ ආත්මගරුත්වය දුර්වලකොට දමා, අපි සොයන්නා වූ ආත්මගරුත්වය මළමිනියකට පළන්දවන ඔටුන්නක් හැටියටමයි අපි දකින්න ඕනේ. අපි අපේ ආත්මයට, ගරුත්වය සොයන්න ගියොත් අපිට වෙන්නේ අපේම සක්කාය දිට්ඨියට, අපිම සියතින් ආහාර කවාගැනීමක්මයි. මමය, මගේය, මගේ ආත්මය, මේවා සක්කායදිට්ඨිය පෝෂණය කරන අධිපෝෂණීය ආහාරයන්ය. ඔබත්, මමත්, සක්කායදිට්ඨියේ කුළුඳුල් දරුවෝ නොවේ, හැඩිදැඩි වයෝවෘද්ධ අත්දැකීම් කෞතුකාගාරයන්මයි.
කන කැස්බෑවෙක් විය සිදුරින් අහස බලනවා වගේ, දුර්ලභ මනුෂ්‍ය ජීවිතයක් ලැබූ අපි කන කැස්බෑවටත් වඩා, අන්ධභාවයෙන් යුතුවයි සද්ධර්මයේ අර්ථයන් දෙස බලන්නේ. නිමාවක් නැති, අවසානයක් නැති සංස්කාර උගුලක අපි පැටලිලා. දෙතිස්කුණුපයකට, සතරමහාධාතුවකට, අට්ඨික සංඥාවකට, මරණානුස්සතියකට අකුසල් සිදුකරගෙන, මිනීමරාගෙන අපි ආත්ම ගරුත්වය සොයනවා. සැබැවින්ම ගිහි සහ පැවිදි අපි සියල්ලන්ටම ගෞරවනීය ආත්මගරුත්වයක් ලබාදෙන මාර්ගයක් තිබෙනවා. ඒ උතුම් මාර්ගය ආර්ය අෂ්ඨාංගික මාර්ගයමයි.
අද දවසත් ගෙවී ගියා, හෙට තවත් දවසක් උදාවේවි. දිනෙන් දින අපි වයසට යන්නේ, අපේ ඇසට නොපෙනෙන, පංච උපාදානස්කන්ධ ලෝකය යළි යළිත් පටිච්චසමුප්පන්නව තරුණභාවයට පත්කරලා. අපි වයසට යමින් අපේම පටිච්ච්සමුප්පන්න අනාගත ලෝකය තිරිහන් කරනවා.
වර්තමාන සමාජයේ සිද්ධවෙන දේවල් අසනකොට, සමාජයට පිස්සු හැදිල වගෙයි. මොනවා කියනවාද, මොනවා කරනවාද කියලා තේරුමක් නැහැ. ඇලෙන සිතට ඇලිලාම යනවා. ගැටෙන සිතට ගැටිලාම යනවා. අපේ ඇස් පනාපිට පෝෂණය වෙන්නේ පංචනීවරණ ඔඩුදුවන සම්මා සමාධියෙන් තොර සමාජයක්. මේ පංචනීවරණ තීව‍්‍ර සමාජයට, කුසලය සහ අකුසලය වෙන්කොට හඳුනාගැනීමට සතිය සිහිය නැහැ. හොඳ සහ නරක හඳුනාගැනීමට, ශීලය සහ දුශ්ශීලභාවය වෙන්කොට හඳුනාගැනීමට, අවශ්‍ය සම්මා සතිය නැහැ. පසුගිය වසරක් පුරාවට ඔඩුදුවපු කොරෝනා අකුසලය නිසාම, පිංවත් ජනතාව, පන්සලේ ඇසුරෙන්, සංඝයාගේ ඇසුරින් දුරස්වුණා. සමාජයට නිරතුරුවම ගලාගිය ආගමික පරිසරය ඇන හිටියා. සංඝ සමාජයේ අපිද ලැබුණු විවේකය සෙලියුලර් දුරකථනයෙන් ලෝකය දැකීම උදෙසාමයි යොදාගන්නේ. පින වෙනුවට සමාජය තුළ ගලා ගියේ, පංච නීවරණ ධර්මයන්ගේ ඉන්ද්‍රිය අසංවරයමයි. වර්තමාන සමාජය තුළ සිදුවෙන කුරිරු අසම්මත විනාශයන් අපිට බලකරනවා, යළි සද්ධර්මයේ අර්ථයන් වෙතට යන්නය කියලා.
සමාජ මාධ්‍යවල භාවිතය වැඩිවීමත් සමගම සංඝසමාජයේ සමහරක් උම්මත්තක වැරදි විනය විරෝධී ක්‍රියාවන් ජනතාව අතරට එන්න පටන්ගෙන තිබෙනවා. මෙය මාධ්‍ය දියුණුවේ එක පැතිකඩක්. මෙය අපි බලාපොරොත්තු විය යුත්තක්. අපේ සංඝ සමාජය අපොහොසත් වෙලා තිබෙනවා, මෙම මාධ්‍ය භාවිතය සංඝ සමාජයේ ආරක්ෂාව උදෙසා යොදාගන්න. චීවරධාරී පිංවතුන් සිදුකරන විනය විරෝධී ක්‍රියාවන් සමාජ මාධ්‍යයන් තුළින් සමාජගතවෙද්දී, ඒවාට විනයානුකූලව පියවර නොගෙන, නොපෙනෙන දෑසින්, නැසුන කන්වලින් අපේම නායක උත්තමයින් පසුවෙන්නේ. අපේම අකුසල් නිසා කියලයි භික්ෂුවට නම් සිතෙන්නේ. අපි නායකයෝ බවට පත්වෙන්නේ පෙර පිනටමයි. නමුත් අපි පින ගින්දරක් කොටගතයුතු නැහැ. නායකත්වයන්ට හිමි වගකීම් අපි දිවිහිමියෙන් ආරක්ෂාකොට තැබිය යුතුයි. සම්මා සම්බුද්ධ ශාසනයේ ගුණාත්මකභාවයන් අපි දිවිහිමියෙන් ආරක්ෂාකොට තැබිය යුතුයි. අපි වගකීම් පැහැර හැරියොත්, ඊළඟට අපිට ලැබෙන නායක තනතුර සතර අපායේ වෙන්න පුළුවන් යැයි, සමාව අවසර යදිමින් භික්ෂුව ධර්මානුකූලව සටහන් තබනවා. මේ ලිපිය සටහන් තබන මොහොතේත් භික්ෂුවගේ කුටිය ඉදිරිපස කැලයේත් නායකයෙක් සිටිනවා. ඒ නායකයා වෙන කවුරුවත්ම නොවේ. විසිපස් දෙනකුට වැඩි රිළා රංචුවේ නායකයායි. මොහුත් සතර අපායේ නායකයෙක්. මෙවැනි නායකකම් තිරිසන් සතුනට වුවද ලැබෙන්නේ, අතීත භවයන්හිදී මනුෂ්‍ය ලෝකයේදී තමන්ට ලැබුණු නායක වගකීම් පැහැර හැරිය නිසා නේද කියලා, භික්ෂුවට සිතෙනවා.